Her yönetici ve öğretmen arkadaşlarım maddelerin çokluğuna bakmasın, okuyup kendinde veya okulunda hangi maddelerin uygulanabilirliğine baksın. Bazı maddelerde öngörülen hususlar, okulda zaten uygulanıyor olabilir. Acil Eylem Planı, Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri vb. gibi. Ama uygulanan yeterli midir? diye sorgulanması gerekiyor. Aslında burada sadece ana hatlarını ve çerçevesini çizmekteyim.
Her bir maddenin birde “nasıl, ne zaman, nerede, niçin ve neden” uygulanması gerektiğinin açıklanması gerekiyor ki, bu da ayrıntılı izah edilmesini öngörüyor. Ama gelecekteki yazılarımda bu maddelerin hemen hepsi ayrı birer başlık altında ele alınacaktır.
TIKLA OKU: ŞİDDETE MARUZ KALAN ÖĞRENCİ NASIL TANINIR?
Şimdi burada okullarda şiddetin önlenmesi için alınması gereken tedbirlerin bir kısmını; bildiğim ve hatırladıklarımı maddeler halinde sunmaya çalışacağım:
1- Güvenli okullar oluşturulması amacıyla politikalar belirlenmesi.
2- Acil Eylem Planlarının yapılarak uygulamaya konulması.
3- Standart ölçütler çerçevesinde, başta yöneticiler ve öğretmenler olmak üzere tüm okul çalışanlarına şiddet konusunda eğitimler verilmesinin sağlanması.
4- Okuldaki şiddet olaylarının tespit edilmesi ve teşhisin konması.
5- Diyalog yöntemiyle çatışmaların çözümlenmesi.
6- Öğretmen ve öğrenci temsili grupları birlikte şiddeti önleyecek teknik ve tedbirlerin geliştirilmesi.
7- Etkili ebeveynlik eğitim programlarının yaygın bir şekilde yapılması.
8- Çocukların sorunlarını iletebilecekleri ve çözüm üretebilecek mekanizmaların hayata geçirilmesi.
9- Kaliteli eğitimi hedefleyen çocuk dostu okul ölçütlerinin geliştirilerek tüm okullara yaygınlaştırılması.
10- Öğrencilerin etkili iletişim, karar verme, problem çözme, çatışma yöntemi gibi temel yaşam becerilerini geliştirmesi için gerçekleştirilen yeni eğitim programlarının etkin uygulamasının sağlanması.
11- Okullarda sanat, spor gibi ders dışı etkinliklerin geliştirilmesi için altyapı sağlanması ve uygulanması.
12- Şiddetle ilgili tüm sorumlu taraflar arasında koordinasyonun sağlanması.
13- Okul içi mekânların tasarım ve renklerinin iyi düzenlenmesi.
14- Pozitif okul ve sınıf atmosferinin oluşturulması.
15- Okulda yapılacak uygulamalarda veli ve öğrencilerinde katılımlarının sağlanması.
16- Yönetim, izleme, değerlendirme ekibinin kurulması ve aktif görev yapmasının sağlanması.
17- Sorunlu öğrenci velileriyle görüşmelerin yapılması.
18- Okullara kamera sisteminin konulması ve okul ile çevresinin izlendiğinin öğrencilere duyurulması.
19- Başta Milli Eğitim Müdürlüğü, Emniyet Müdürlüğü, Aile Sosyal ve Politikalar İl Müdürlüğü, Spor ve Gençlik Hizmetleri İl Müdürlüğü, Sosyal Dayanışma Vakfı gibi kurumlarla kurulacak olan komisyon tarafından sorunlu öğrencilerin durumu değerlendirilmeli ve çözüm üretilmeli.
20- Okul öğrenci disiplin kurulunun tam ve kararlı çalışması. Kararların uygulanması.
21- Okullarda, Psikolojik Danışma ve Rehberlik biriminin kapsamlı, etkili ve yetkili çalışması ve çeşitli tarama testleri uygulanarak sonuçların değerlendirilmesi.
22- Psikolojik Danışma ve Rehberlik hizmetleri “ahlak zabıtası veya okul polisi” olarak görülme algısının yıkılarak görevini tam yapması. Sadece sorunlu öğrencilerle değil, çalışkan, zeki ve terbiyeli öğrencilerle de görüşme yapması.
23- Okulda hoşgörü ve adaletin hâkim kılınması. Hoşgörüyle okula aidiyetin sağlanması ve adaletli davranma ve uygulamaların sonucu şiddetin önüne geçilmesi.
24- Şiddet ve çatışmaların asgariye indirebilmek için nöbetçi öğretmenlerin görevlerini tam anlamıyla yapması.
25- Okulları güvenli konuma getirmek için, korkudan, kaygıdan, zorbalık ve şiddetten uzak, hoşgörü, sempati, empati ve sıcak ilişkilerin yaşanmasını sağlamak.
26- Öğrenci iken sokakta ve çeşitli mekânlarda çalışanların tespit edilmesi ve incelemeye alınması.
27- Okula ve çevresine alkol, uyuşturucu, kesici ve ateşli aletlerin getirilmesinin önlenmesi.
28- Okullarda kalabalık sınıfların olması öğrenci üzerindeki olumsuz ve sağlıksız yaşamlarına etkisinin önlenmesi için sınıf mevcutlarının azaltılması.
29- Öğrencilere; kesinlikle dayak, notla tehdit, hakaret etme, aşağılama, onur kırma ile alay etmek gibi olumsuz hareketlerin uygulanmaması.
30- Okula gelen velilerin birçoğunun kimliği, mesleği, kariyeri bilinmediği için, baltayı taşa vurmamaya gayret gösterilmesi ve veli görüşmelerinde söylemlerin çok iyi ve itina ile seçilmesi. Bazen veli meslektaşınız veya alan uzmanı ya da sizden çok tecrübeli birisi olabiliyor.
31- Yönetici, öğretmen ve öğrencilere stres, öfke, hırs ve şiddeti önleme yöntemleri hakkında seminer, konferans gibi, bilgilendirmelerin yapılması.
32- Tedbirlerin en önemlisi de okullarda sevgi, muhabbet, samimiyet, sadakat, doğruluk, dürüstlük gibi manevî değerlerin öğretilmesi.
33- Öğretmen sorunların çözümünde öğrenciye içten ve sevecenlikle yardım etmesi. Dürüstlük ve doğruluktan da asla taviz vermemesi.
34- Öğretmen daima gözetim altındadır. Onun için adil olmalı, demokratik ve eşit davranmalı, kendisine veya notuna itiraz eden öğrenciyi kırmadan, hoşgörülü davranması.
35- Derslerin sınıfta bir gurupla değil, sınıfta bulunan tüm öğrencilerle birlikte işlenmesi. Atıl kalan grup boşlukta kalmaktan dolayı şiddete başvuracak veya şiddet planları üretebileceklerdir.
36- Öğretmenler kendilerini, ders işleyişlerini ve okuttuğu dersin önemini ve kolaylığını öğrencilere bildirilmesi ve sevdirilmesi. Yani sayısal derslerin zor değil, aksine çok kolay olduğunun ispat edilmesi.
37- Okul ve sınıflarda iletişim dilinin olumsuzlukları olumluya değiştirecek söz ve cümlelerin kullanılmasının hâkim kılınması. Yaramaz, haylaz, sersem, ne kötüsün, terbiyesiz vb. tohumlarını zihinlere ekmek yerine, uslu, iyisin, terbiyeli vb. ifadeler kullanarak, söylenmiş olumsuz sözcük ve cümleler ile yapılan davranışları tevil yoluyla olumluya çevrilmesinin sağlanması.
38- Öğrenciler uygun yollarla ulaşamadığı ihtiyaçlarına, yanlış davranışla ulaşmayı denerler. Bu nedenle öğrenci ihtiyaçlarının tespit edilerek karşılanmasıdır.
39- İstenilen olumlu davranışların oluşabilmesi için, sabah erken ve öğle tatilinde işitsel, koridor, sınıf ve yemek hanede görsel mesajlarla;
a) Merdiven basamakları,
b) Duvar ve panoları,
c) Katlardaki uygun köşeler,
d) Tavanlardan iple asılı güzel şekilli kartonlardaki yazılarla,
öğrencilere iletilmesiyle yapılabilir.
