Oruç; Allah’ın emrini yerine getirmek, ona yakınlaşmak ve onun hoşnutluğunu kazanmak amacıyla tutulur. Oruç, Allah ile kul arasında sırdır. Orucun mükâfatını hesapsız olarak Allah verecektir.

  • Kur’an-ı Kerimde;“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden evvelki (ümmet) lere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı. Oruç, sayılı günlerdedir. …Eğer bilirseniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır. …Öyle ise içinizden kim buraya ulaşırsa, onu oruçlu geçirsin. …Kim de hasta veya yolcu olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutsun. Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez. Buda sayıyı tamamlamanız ve hidayete ulaştırmasına karşılık Allah’ı yüceltmeniz ve şükretmeniz içindir”[1] hükmü beyan buyrulmuştur.

  • TIKLA   OKU:   HER   DİNDE   ORUÇ             

  • “Oruç: ‘Ey Rabbim! Ben onu gündüzleri yemekten ve şehvetlerinden men ettim, onun için beni, onun hakkında şefaatçi kıl’ diyecek.”[2]

  • Oruç, Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak amacıyla, fecir/imsak vaktinden, güneşin batmasına kadar geçen sürede yeme içme ve benzeri bedeni isteklerden uzak durmaktır.

  • Oruç, hayatın yalnız yeme-içme, egoist duygu ve şehevî arzuları tatmin etme felsefesine dayanmadığını öğreten bir ibadettir.

  • Oruç, Allah’ın emrini yerine getirmek, ona yakınlaşmak ve onun hoşnutluğunu kazanmaktır.

  • Oruç, köklü bir irâde terbiyesi verir, insanı her yönüyle olgunlaştırır,

  • Oruç, insanlara her türlü zorluklara tahammül etmeyi, yeme-içme ve cinsî zevk gibi insanın en doğal ihtiyaçlarında bile aşırılığa kaçmamasını öğretir.

  • Oruç, sadece iştah ve şehveti dizginlemek değil, aynı zamanda kişinin ağzını ve dilini kötü ve çirkin söz söylemekten korumaktır.

TIKLA  OKU:  ORUÇ  VE  NEFİS  TERBİYESİ  

  • “Oruç, sabrın yarısıdır.”[3] Ahlâkî güzelliklerin ve başarıların kaynağı sabırdır.

  • Oruç, insana dînî, ruhî yönden, sosyal, sağlık, eko­no­mik ve pe­da­go­jik açıdan pek çok faydalar sağlar.

  • Oruçta temel esas, insanın mide ve cinsiyet şehvetlerinden alıkonmasıdır.

  • Oruç ne­fis­le ci­had, şeh­vet ve nefsâni arzu­la­rı kır­ma­da bir kal­kan­dır.

  • Oruç, namaz gibi hayatı disipline eden önemli bir ibadettir.

  • Oruç insanı bir disipline ve düzene sokar, helâl sınırların dışına çıkmazsa, o kimse Cennet yolundadır. Bu husus bir hadis-i şerifte şöyle belirtilmiştir: “Kim bana iki dudağının arasıyla, iki bacağının arasındaki et parçalarını garanti ederse (bu organları her türlü günah ve çirkinliklerden korursa), ben de ona Cenneti garanti ederim.”[4]

  • Oruç, riyasız, gösteriş ve çıkar duygusu karışmaksızın, yalnız Allah için yapılabilen bir ibadettir.

  • Oruç, kişinin hakikaten yeme-içme gibi gizli yapılabilecek şeylerden kaçtığını ancak Allah bilir. Bu özelliğinden dolayı oruç, ruha kemal yollarını açan, sadece Allah için, O’nun rızâsını kazanma niyetiyle yapılacak fedâkârlıkları sembolleştiren bir ibadettir.[5]

TIKLA  OKU:   ORUÇ  /  SAVM   

  • Oruç, manevi duygulara güç verir. Oruçta gerek ruhumuz, gerek bedenimiz için pek çok fayda vardır.

  • Oruç, nefsin isteklerinden irâdî olarak uzak durma olması yönüyle bir irâde eğitimi, açlık ve susuzluğun verdiği sıkıntıya dayanma yönüyle de bir sabır eğitimidir.

  • Oruç insanı, açlığa, susuzluğa ve benzeri isteklere karşı koymayı alıştırarak, insana sabırlı olmayı öğretir.

  • Oruç, Al­lah’ın emir­le­ri­ne uy­mak ve ya­sak­la­rın­dan sakınmak­tan iba­ret bulu­nan tak­va­ya sebep olur.

  • Oruç, insanın maddi ve manevi duygu ve azalarını kontrol altına almasıdır.

  • Oruç yardımlaşma ve dayanışma duygusunu geliştiren bir ibadettir.

  • Oruç, yoksulların durumunu daha iyi anlamaya, dolayısıyla onların sıkıntılarını giderme yönünde çaba sarf etmeye de vesile olur. “Tok, açın halinden anlamaz” atasözü de bunu ifade eder.

  • Oruç ibadetinde açlık ve susuzluk birer imtihandır.

  • Oruç, hakikî ve halis, azametli ve umumî bir şükrün anahtarıdır.

  • Oruç, insanın duygu ve düşüncelerini inceltir. İnsanı şefkatli, merhametli yapar.

  • Oruç, sosyal adalet fikrini ve arzusunu kafalara ve kalplere işleyen bir ibadettir.

  • Oruç, maddî ve manevî bir perhiz ve bu itibarla önemli bir ilaçtır.

  • Oruç, on beş saat, sahursuz ise yirmi dört saat devam eden bir müddet-i açlığa sabır ve tahammül ve bir riyazettir ve bir idmandır.

  • Oruç, bir yıl­dan öbür yı­la ka­dar iş­le­nen kü­çük gü­nah­la­ra kefarettir. “Kim fazîletine inanarak ve karşılığını Allah’tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır.”[6]

  • Oruç, kulun kendisiyle Cehennemden korunduğu bir kalkandır.[7]

  • Oruç, Allah ile kul arasında sırdır. Oru­cun mükâfatı hesapsız olarak verilecektir.

  • Oruç, Allah’la olan inancımızı güçlendirir.

  • Oruç, insanı kötülüklere karşı korur.

  • Oruç, insanın iradesini güçlendirir.

  • Oruç, insanı güçlüklere karşı tahammüle alıştırır.

  • Oruç, bir sabır eğitimidir.

  • Oruç, davranışlarımızı güzelleştirir.

  • Oruç, öfkeyi yenebilme alışkanlığı kazandırır.

  • Oruç, namaz gibi hayatı disipline eden önemli bir ibadettir.

  • Oruç, insana disiplinli yaşama alışkanlığı kazandırır.

  • Oruç, ailemizle ve çevremizle iyi ilişkiler kurmamızı sağlar.

  • Oruç, düzenli beslenme alışkanlığı kazandırır.

  • Oruç, mide ve sindirim organlarının dinlenmesi için iyi bir moladır.

  • Oruç, kişinin nefsine hâkim olabilme melekesi kazandırır.

  • Oruç, nefsin şehvetlerini kırar.

  • Oruç, insanın duygu ve düşüncelerini inceltir.

  • Oruç, insanda şefkat ve merhamet duygularını kuvvetlendirir.

  • Oruç, sahip olduğumuz nimetlerin değerini bilmeyi öğretir.

  • Oruç, bedene sağlık, gönüle rahatlık verir.

  • Oruç tutan sıhhat bulur.

  • Oruç, insana saygınlık ve kişilik kazandırır.

  • Oruç, olgun insan olmanın tezgâhı, hayırhah kişi olmanın postasıdır.

  • Oruçlu insan gün boyu ibadet halindedir.

  • Oruç, manevî duygulara güç verir.

  • Oruç, insanı ruhen yüceltir.

Unutmayalım ki; oruç ibadeti faydaları için değil, Allah emrettiği için tutulur. Yaratıcımız olan Allah’ın emrini tutmak en büyük fayda ve hikmettir. Ancak Rıza-i İlahi için tutulan oruçlarda, insana orucun hikmetlerinden olan birçok faydaları da beraberinde gelir. Orucun daha nice fayda ve hikmetleri mevcuttur. Biz burada orucun hikmetlerinden bir kaçını saymaya çalıştık.

 

DİP NOTLAR
[1]– Bakara, 2/183, 184, 185.
[2]– Ahmed b. Hanbel, II/174.
[3]– Tirmizî, Daavât.
[4]– Buhari, Rikak, 23.
[5]– Ahmet Kalkan, Kur’an Kavram Tefsiri.
[6]– Buhârî, Savm; Müslim, Sıyâm; Ebû Dâvud, Ramazan.
[7]– Ahmed b. Hanbel, III.

 

(S. Adar, “Üç Aylar Ve Ramazan” eserimden) 

adarselim@gmail.com